Stowarzyszenie Społeczno – Kulturalne „DLA PONIDZIA”, Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach, Pińczowskie Samorządowe Centrum Kultury w Pińczowie, Komenda Powiatowa Policji w Pińczowie zapraszają na otwarcie wystawy Miednoje – policyjny Katyń 27 lipca 2014 roku, o godzinie 10.00 na Górze św. Anny w Pińczowie.
Wystawa dostępna będzie w dniach 28 lipca – 15 sierpnia 2014 roku, na górnym korytarzu PSCK, w godzinach otwarcia.
Miednoje – policyjny Katyń
Sejm Ustawodawczy odrodzonej po 123 latach niewoli II Rzeczypospolitej, w dniu 24 lipca 1919 r. powołał do życia Policję Państwową. 20 sierpnia 1919 r. Komendant Główny policji ustanowił sześć komend okręgowych., w tym komendę kielecką. W 1932 r. na terenie województwa kieleckiego działało 17 komend powiatowych, 14 komisariatów, 238 posterunków i 5 wydziałów śledczych. Większość funkcjonariuszy podejmujących służbę w pierwszych latach istnienia policji miała za sobą służbę wojskową w czasie I wojny światowej oraz udział w Powstaniu Wielkopolskim, powstaniach śląskich, walkach na Ukrainie oraz wojnę polsko – bolszewicką. Stanowili więc sprawdzone i przygotowane kadry. Przed wybuchem II wojny światowej w szeregach Policji Państwowej pełniło służbę 30 786 funkcjonariuszy, w tym 29 936 szeregowych i kandydatów oraz 850 oficerów. Z liczby tej w 1939 r. 2295 policjantów pełniło służbę w granicach województwa kieleckiego. W myśl rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 6 marca 1928 r. Policja Państwowa została zorganizowana na wzór wojskowy, zaś w czasie mobilizacji lub działań wojennych stać się miała częścią polskiej armii, pełniąc dodatkowo funkcję antydywersyjną i zabezpieczenia infrastruktury.
W wyniku niemieckiego ataku na Polskę 1 września 1939 r., zgodnie z rozkazami władz przystąpiono do ewakuacji organów administracji państwowej. Zalecenia te dotyczyły również Policji Państwowej. Punktami koncentracji policjantów były Chełm, Kowel i Tarnopol. Po agresji sowieckiej na Polskę z 17 września większość z nich wraz z funkcjonariuszami z Kresów Wschodnich II RP dostała się do niewoli. Jeńców – oficerów WP i policjantów, Sowieci osadzili w obozach specjalnych w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Największym z nich był obóz w Ostaszkowie, przeznaczony dla policjantów, agentów wywiadu i funkcjonariuszy kontrwywiadu, żandarmów, strażników więziennych oraz lekarzy, duchownych, osadników wojskowych i pracowników sądownictwa.
5 marca 1940 r. przywódcy ZSRR wydali decyzję o wymordowaniu Polaków przebywających w obozach specjalnych oraz więzieniach NKWD na terenie zachodniej Ukrainy i zachodniej Białorusi. Łącznie skazali na śmierć 25 700 osób. Ofiary zbrodni pogrzebano w zbiorowych mogiłach w Katyniu, Miednoje, Charkowie, Bykowni k. Kijowa, Chersoniu i prawdopodobnie Kuropatach k. Mińska.
Wśród zamordowanych znaleźli się jeńcy z Ostaszkowa. Wywózki z tego obozu trwały od 4 kwietnia do 19 maja 1940 r. Łącznie odprawiono 24 transporty. Jeńców przewożono według wcześniej przygotowanych list dyspozycyjnych, na których znalazło się 6314 nazwisk. Konwoje z obozu trafiały do siedziby NKWD w Kalininie ( obecnie Twer ), gdzie zabijano jeńców strzałem w potylicę. Zwłoki zamordowanych wywożono ciężarówkami do miejscowości Miednoje i grzebano w zbiorowych mogiłach.
Okoliczności zbrodni zostały ujawnione dopiero na początku lat 90-tych XX w. Konsekwencją były badania ekshumacyjne prowadzone w latach 1991, 1994 i 995. W 25 zbiorowych mogiłach odkryto szczątki zamordowanych oraz elementy umundurowania i wyposażenia policjantów, ich dokumenty, korespondencję oraz rzeczy osobiste. Wśród ofiar zbrodni było 736 policjantów z Kielecczyzny, z czego 644 to jeńcy obozu w Ostaszkowie. Stanowi to najliczniejszą grupę zawodową ofiar Zbrodni Katyńskiej z regionu świętokrzyskiego. Wśród nich byli funkcjonariusze wszystkich stopni – inspektorowie, komisarze, aspiranci, przodownicy i posterunkowi. 11 czerwca 1995 r. został w Miednoje wmurowany akt erekcyjny oraz kamień węgielny pod budowę cmentarza. Uroczyste otwarcie Polskiego Cmentarza Wojskowego w Miednoje nastąpiło 2 września 2000 r.
Wystawa „Miednoje – policyjny Katyń” jest przyczynkiem do badań nad dziejami Kielecczyzny oraz jej związków ze Zbrodnią Katyńską. Informuje o genezie i przebiegu katyńskiego ludobójstwa ze szczególnym uwzględnieniem zamordowanych funkcjonariuszy Policji Państwowej i Policji Województwa Śląskiego. Jest próbą zwrócenia uwagi na losy polskich policjantów w niewoli sowieckiej, którzy stanowili 28% ofiar Zbrodni Katyńskiej. Ekspozycja przygotowana została w oparciu o materiały archiwalne i dokumentację fotograficzną zgromadzoną w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Państwowym w Kielcach i Świętokrzyskiej Komedzie Wojewódzkiej Policji w Kielcach. Bardzo ważnymi źródłami wykorzystanymi do przygotowania wystawy były dokumenty, fotografie i pamiątki ze zbiorów prywatnych – rodzin ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Autor składa wyrazy szczególnego podziękowania za udostępnienie materiałów.
Marek Jończyk
IPN Delegatura Kielce
Na wystawie zostanie po raz pierwszy przedstawiona lista dotychczas ustalonych 31 policjantów PP rozstrzelanych przez sowietów dla których przedwojenny powiat pińczowski był miejscem ich urodzenia lub ostatnim przydziałem służbowym.
Bilety na wydarzenia
Zapisy na zajęcia